نورالژی به معنی دردهای با منشا عصب می باشند به عنوان مثال یکی از شاخه های عصب سه قلو به دندان های فک پایین عصب دهی می کند حال اگر دردی در این ناحیه ایجاد شود و با معاینات هیچ عامل دردناکی در آن ناحیه یافت نشود اولین شک به درد با منشا عصب (نورالژی) است یعنی خود اندام سالم است اما عصب به دلایلی پالس دردناک به مغز ارسال میکند.
نورالژی عصب سه قلو اغلب به صورت مزمن با تاریخچه ای طولانی و همچنین عود کننده هستند. این دردها معمولا به شکل دردهای یکطرفه در ناحیه فک بالا و پایین منتشر میشوند و گاهی باعث انقباضات عضلانی دردناک در ناحیه می شوند.
دردهای نورالژی تری ژمینال به صورت دردهای تیز و خنجری یکطرفه صورت می باشند و اغلب در سمت راست منتشر می شوند. تکرر دردها ممکن است از یک بار در روز تا صدها بار در روز متغیر باشد.

چه چیزهایی می تواند شروع کننده دردهای نورالژی عصب سه قلو باشند؟

جویدن – صحبت کردن – خندیدن
نوشیدن مایعات سرد یا گرم
لمس کردن -اصلاح صورت – مسواک زدن – عطسه کردن
برخورد باد سرد به ناحیه صورت

مکان درد نورالژی عصب سه قلو به صورت زیر است:

بیماران می توانند درد خود را به شکل دقیق مکان یابی کنند
درد معمولا در شاخه های عصب سه قلو (فک پایین+فک بالا) یا (فک پایین+اطراف چشم) منتشر می شود. یعنی فک پایین اغلب درگیر است.

درد ویژگی های زیر را دارد:

•  شدید – حمله ای – حالت خنجری و تیز
•  به صورت حس برق گرفتگی در ناحیه حس میشود
•  اوج درد معمولا حدود ٢٠ ثانیه طول می کشد و به صورت درد عمقی در صورت حس می شود و باعث از شکل انداختن صورت می شود
•  در بین دردهای متوالی همیشه زمان هایی وجود دارد که هیچ دردی حس نمی شود که به آن Refractory period گفته می شود
•  در این دردها معمولا افراد از دست زدن به ناحیه شروع کننده درد خودداری میکنند بر عکس بقیه دردهای صورت که شخص سعی میکند ناحیه را ماساژ دهد
•  بر خلاف دردهای میگرنی؛ دردهای ناشی از نورالژی در خواب ایجاد نمی شوند

ویژگی های تشخیصی دردهای نورالژی عصب سه قلو:

1. -دردهای حمله ای شدید که از چند ثانیه تا ٢ دقیقه طول می کشد و یک یا دو شاخه از عصب سه قلو را درگیر میکند
2.  درد تیز – شدید و معمولا از ناحیه ثابتی شروع می شود و عوامل ثابتی باعث شروع درد می شوند (اصطلاحا Trigger zone مشخصی دارند)
3.  علائم کلنیکی از نقص عصبی وجود ندارد و نمی توان درد را به هیچ عامل دیگری نسبت داد

علت نورالژی تری ژمینال چیست؟

در مورد  علت دقیق نورالژی عصب سه قلو هنوز جای تناقض بین محققان وجود دارد. در ٨۵% موارد هیچ ضایعه ساختاری در عصب سه قلو وجود ندارد اما تحقیقات نشان داده اند در بسیاری از موارد یک فشار عروقی روی عصب وجود دارد. این تحت فشار قرار گرفتن عصب در ناحیه خاص باعث می شود در آن ناحیه میلین از بین رود.

نورالژی عصب سه قلو در بین سن ۵۰ تا ۶۰ سالگی شایعتر می باشد.

درمان نورالژی عصب سه قلو چیست؟

در ٧۵% موارد نورالژی عصب سه قلو درمان دارویی باعث درمان می شود و نیاز به اقدام جراحی وجود ندارد. در خیلی از موارد بیماران بلافاصله بعد از شروع دارو حس از بین رفتن درد را دارند. در بسیاری از موارد درد خود به خود بعد از ۶-١٢ ماه بر طرف می شود و بسیاری از بیماران داروی خود را ادامه نمی دهند اما در اکثر موارد درد مجددا بعد از مدتی عود میکند.
خط اول درمان دارویی کاربامازپین است که تاثیر آن رو درمان کاملا ثابت شده است (در کسانی که کم خونی دارند باید در مصرف احتیاط شود)
خط دوم درمان باکلوفن و لاموتریژین می باشد
Tab Carbamazepin ٢٠٠mg TDS
Tab Baclofen ١٠mg TDS
بسیاری از بیماران مبتلا به نورالژی تری ژمینال دارای افسردگی می باشند بنابراین درمان افسردگی باید همیشه مد نظر باشد.

استاندارد طلایی درمان نورالژی مصرف قرص کاربامازپین ٢٠٠ میلی گرم سه بار در روز تا زمان رفع علایم می باشد. در برخی موارد میتوان علاوه بر کاربامازپین قرص باکلوفن ١٠ میلی گرم سه بار در روز نیز مصرف گردد که به عنوان شل کننده عضلانی عمل میکند.

درمان های جراحی:
Microvascular decompression: جراحی جهت برداشت فشار عروق از روی عصب
Percutaneous procedures
Gamma knife surgery
این روش ها دارای ریسک های بالایی هستند که شامل بی حسی طولانی مدت یا دائم صورت می باشد و به طور رایج انجام نمیشوند و برخی روش ها هنوز در مرحله تحقیقات هستند. همچنین در اکثر موارد نیاز به دارو درمانی حتی بعد از درمان های جراحی نیز وجود دارد.

تشخیص های افتراقی دردهای نورالژی عصب سه قلو:

آنوریسم مغزی
سردرد خوشه ای
خونریزی های داخل مغزی
دردهای میگرنی
دردهای پس از ابتلا به هرپس
خونریزی تحت عنکبوتیه