جراحی دندان عقل نهفته

دندان عقل در واقع همان سومین دندان کرسی بزرگ می باشد که به دلیل اینکه در سنین بالای ۱۸ سال شروع به رویش می کند به آن دندان عقل گفته می شود. یکی از شایعترین جراحی های دهانی که جراحان فک و صورت انجام می دهند جراحی دندان های عقل نهفته می باشد. دندان های عقل از سنین حدود ۱۵ سالگی شروع به تشکیل و رویش می کنند. در برخی افراد دندان های عقل از سن ۱۸ سالگی به تدریج در دهان ظاهر می شوند. معمولا دندانهای عقل پایین زودتر از بالا رویش پیدا میکنند. دندانهای عقل در اکثر افراد فضای کافی برای رویش ندارند و همین باعث ایجاد مشکلات مختلفی می شود.

بهترین سن جراحی دندان عقل چه سنی می باشد؟

بهترین سن جراحی دندان عقل سن ۱۸ تا ۲۳ سالگی می باشد. زیرا در این سن استخوان ها کاملا حالت ارتجاعی دارند و همچنین ریشه دندان عقل به طور کامل تشکیل نشده و در نتیجه جراحی آن ساده تر می شود. در سنین بالای ۳۵ سال جراحی دندان عقل دشوارتر می شود به همین علت به بسیاری از افراد توصیه می شود قبل از سن ۳۰ سالگی برای جراحی دندان عقل اقدام کنند.

آیا دندان عقل باید حتما کشیده شود؟

پاسخ به این سوال در افراد مختلف متفاوت است. اگر فضای کافی برای رویش دندان عقل وجود داشته باشد این دندان مانند سایر دندان های دیگر در دهان رشد می کند و نیازی نیست کشیده شود ولی اگر فضای کافی برای رویش وجود نداشته باشد این دندان به صورت نیمه نهفته یا کاملا نهفته باقی مانده و باید در چنین شرایطی جراحی آن انجام گردد. بنابراین اینکه دندان عقل کشیده شود یا خیر بستگی به افراد مختلف دارد و باید معاینه و عکس تهیه شود.

از کجا بفهمیم دندان عقل ما نیاز به جراحی دارد یا خیر؟

با تهیه نوعی از عکس رادیوگرافی به نام پانورامیک یا OPG می توان فضا و همچنین زاویه دندان عقل نهفته را بررسی کرد به این ترتیب پزشک به شما توصیه می کند دندان عقل را جراحی کنید یا بکشید و یا اینکه در دهان باقی بماند.

جراحی دندان عقل نهفته چگونه است؟

دندان عقل نهفته معمولا به طور کامل یا به طور نسبی در زیر لثه و استخوان باقی مانده اند و برای خارج کردن آنها باید به وسیله تیغ برشی کوچک روی لثه ایجاد کرد. سپس با استفاده از فرزهای مخصوص مقداری از استخوان پوشاننده روی آن را برداشت. در مواردی که زاویه دندان خیلی افقی باشد ممکن است لازم باشد دندان با فرز تکه تکه شده و خارج گردد. پس از پایان جراحی معمولا دو یا سه بخیه در ناحیه زده می شود. معمولا یک هفته پس از جراحی بهبودی تقریبا کامل ایجاد می گردد.

تفاوت دندان عقل نهفته و نیمه نهفته چیست؟

دندان عقل نهفته به طور کامل با نسبی در زیر استخوان قرار دارد و برای خارج کردن این نوع دندان عقل باید مقداری استخوان با فرز برداشته شود. در دندان عقل نیمه نهفته دندان معمولا در زیر لثه قرار گرفته و فقط کافی است برش کوچکی روی لثه ایجاد شود و دندان را از طریق آن خارج نمود.

عوارض جراحی دندان عقل نهفته چیست؟

شایعترین عارضه بعد از جراحی دندان عقل نهفته فک پایین تورم می باشد. به ویژه در مواردی که به دلیل نهفتگی کامل لازم است استخوان برداشته شود احتمال ایجاد تورم بیشتر می باشد.تورم ایجاد شده پس از جراحی دندان عقل معمولا تا سه روز بیشتر می شود و از روز چهارم شروع به کاهش می کند یعنی بیشترین میزان تورم روز سوم بعد از جراحی می باشد. و معمولا یک هفته بعد از جراحی به طور تقریبا کامل تورم برطرف می شود. یکی دیگر از عوارض شایع کم باز شدن دهان برای چند روز بعد از جراحی می باشد که معمولا با گذشت زمان برطرف میگردد. سایر عوارض شامل کبودی ناحیه، وجود خونابه در دهان تا چند روز بعد از جراحی و درد مختصر تا متوسط می باشد.
عفونت ناحیه جراحی دندان عقل نادر است و باید پس از جراحی آنتی بیوتیک تجویز شده حتما توسط بیمار مصرف گردد.

پس از جراحی دندان عقل نهفته چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

مهمترین نکته پس از اتمام جراحی این است که گازی که در ناحیه قرار داده می شود تا حداقل ۱ ساعت محکم گاز بگیرید زیرا خونریزی ایجاد شده بعد از جراحی دندان عقل به خوبی به وسیله فشار آوردن متوقف می شود. بهتر است تا ۲۴ ساعت پس از جراحی دندان عقل پک یخ روی ناحیه قرار داده شود این به ویژه در فک پایین و برای کاهش تورم و ناراحتی مهم است زیرا یخ تا حدودی خاصیت بی حس کنندگی نیز دارد. نباید یخ را به طور مداوم روی ‍پوست گذاشت زیرا باعث آسیب به پوست می شود بلکه باید یخ را درون پارچه نازک پیچید و حدود یک ربع یخ را روی پوست گذاشت و یک ربع آن را کنار گذاشت و اینکار را به تناوب انجام داد.
در صورت وجود خونابه نباید محتویات دهان را به بیرون تف کرد زیرا باعث ایجاد مکش و خونریزی بیشتر می شود. وجود خونابه در دهان تا سه روز بعد از جراحی طبیعی می باشد.
داروهایی که توسط جراح فک . ص.رت تجویز می شود باید به طور کامل مصرف کنید معمولا یک آنتی بیوتیک مثل آموکسی سیلین تجویز می گردد. مسکن مثل استامینوفن یا بروفن تجویز می شود. در مواردی که جراحی دشوار بوده و حجم زیادی استخوان برداشته شده ممکن است طبق صلاح دید پزشک شما دگزامتازون برای جلوگیری از ایجاد التهاب زیاد و کاهش تورم تجویز گردد که بهتر است هر چه سریعتر آمپول تزریق شود. بهتر است مسکن هر چه سریعتر و قبل از بین رفتن بی حسی شروع شود.

آیا در سنین بالا می توان دندان عقل را جراحی کرد یا کشید؟

در هر سنی جراحی دندان عقل نهفته امکان پذیر است اما در سنین بالای ۳۵ سال به دلایل متعدد جراحی دندان عقل سخت تر شده و عوارض آن بیشتر می گردد.
در سنین بالا ریشه دندان عقل معمولا دچار انحراف می شود – در سنین بالا ممکن است مشکلات سیستمیک دیگر مانند بیماری های قلبی عروقی و دیابت در فرد ایجاد گردد که جراحی را مشکل تر می کند – در سنین بالاتر استخوان حالت ارتجاعی خود را از دست داده و در نتیجه کشیدن دندان سخت تر می شود حتی موارد مختلفی از شکستگی فک در صورت وارد کردن نیروی نامناسب حین کشیدن دندان عقل در افراد با سن بالا ممکن است ایجاد گردد.
به همین دلیل به بیماران توصیه می شود در سنین بالا اگر دندان عقل نهفته کاملا زیر لثه و استخوان مدفون شده و مشکلی ندارد از جراحی آن صرف نظر شود ولی باید دقت داشت که فرد باید هر یکسال جهت ویزیت و گرفتن عکس مراجعه کند زیرا دندان عقل نهفته باقیمانده در استخوان ریسک ایجاد ضایعاتی مثل کیست و تومور را دارد که باید حتما به طور منظم تحت معاینه قرار گیرد.

آیا قبل ارتودنسی باید دندان عقل کشیده شود؟

اگر به فکر درمان ارتودنسی به دلایل متعددی بهتر است دندان های عقل قبل از شروع درمان ارتودنسی جراحی شوند یا کشیده شوند زیرا اولا امکان حرکات بیشتر دندان ها برای ارتودنسی فراهم می گردد همچنین اگر در حین درمان ارتودنسی به دلایلی نیاز به کشیدن و جراحی دندان عقل وجود داشته باشد به دلیل وجود سیم و براکت ها در دهان جراحی دندان عقل سخت تر می شود.

راهنمای تغذیه بعد از جراحی دندان عقل

در مورد تغذیه بعد از جراحی های دهان و به خصوص جراحی دندان عقل نهفته بعد از جراحی دندان عقل بهتر است تا ۲ ساعت غذا نخورید و گاز داخل دهان را محکم فشار دهید و پس از آن تا دو روز بعد از جراحی غذاهای نرم و خنک شده استفاده کنید. بهترین غذاها به ویژه روز جراحی و روز بعد از جراحی سوپ خنک شده یا فرنی خنک شده می باشد. بعد از جراحی دندان عقل به هیچ عنوان غذا و نوشیدنی داغ مثل چایی و قهوه داغ مصرف نکنید زیرا افزایش حرارت باعث افزایش جریان خون و باعث حونریزی می شود در مقابل می توانید از خوراکی های سرد و یخ مثل بستنی استفاده کنید. از مصرف غذاهای سفت که نیاز به جویدن زیاد دارند نیز باید خودداری کنید. از روز سوم و چهارم بعد از جراحی می توانید به رژیم غذایی نرمال بازگردید.
یک نکته مهم به ویژه در یک هفته اول بعد از جراحی دندان عقل بهداشت مناسب دهان است. بعد از مصرف هر وعده غذایی باید دهان خود را به طور کامل مقابل آینه با دهانشویه و سرم شستشو یا آب نمک رقیق خانگی بشویید تا از ورود و باقی ماندن مواد غذایی به داخل زخم جلوگیری شود.

درد بعد از جراحی دندان عقل-چه مسکنی استفاده کنیم؟

میزان درد بعد از جراحی یا کشیدن دندان عقل به عوامل مختلفی از جمله سختی جراحی و خود فرد بستگی دارد. هر چه نهفتگی دندان بیشتر و جراحی آن سخت تر باشد میزان درد بعد از جراحی بیشتر خواهد بود. بهتر است در مورد داروهای مسکن با پزشک جراح خود مشورت کنید. معمولا مسکن های معمول مثل ایبوپروفن، ژلوفن و استامینوفن برای تسکین درد کافی است. در موارد شدید تر می توانید استامینوفن و ژلوفن را با هم مصرف کنید زیرا مصرف این دو دارو با هم حالت سینرژی داشته و تاثیر آن بیشتر است.

اگر درد شدیدی دارید که به مسکن های خوراکی جواب نمی دهد با مشورت پزشک جراح خود می توانید از داروهایی مثل شیاف دیکلوفناک یا آمپول های مسکن تزریقی استفاده کنید که تاثیر بسیار بیشتری دارند.