یکی از مشکلاتی که بعد از جراحی های دهان و صورت و ضربه به فک ایجاد میشود کم شدن میزان باز شدن دهان است که به آن تریسموس گفته میشود. گاهی افراد بدون سابقه جراحی وضربه هم ممکن است دچار مشکل کاهش باز شدن دهان شوند که در ادامه به آن می پردازیم. باید در نظر داشته باشید به طور کلی اکثر درمان های موثر برای افزایش باز شدن دهان نیاز به همکاری موثر بیمار دارد و بسیاری از آنها تمریناتی است که خود فرد برای رفع کاهش باز شدن دهان باید انجام دهد.

مقدار طبیعی باز شدن دهان چقدر است؟

به طور کلی حداقل میزان باز شدن دهان باید بین ۳ تا ۳٫۵ سانتی متر باشد. روش ساده تر این است که اگر سه انگشت میانی شما به شکل زیر بین دندان های شما جا بشود یعنی میزان باز شدن دهان طبیعی است.

قبل از درمان باید بدانید که مقدار طبیعی باز شدن دهان چقدر است تا بتوانید برای خودتان هدف گذاری انجام دهید و سعی کنید طی یک برنامه روزانه به میزان مورد انتظار برسید و وقتی دهان شما به میزلن مورد نظر باز شد باید سعی کنید تا در همین حدباقی بماند.

چه موقع میزان باز شدهان کاهش پیدا کرده است؟

اگر مقدار باز شدن دهان شما کمتر از ۲٫۵ سانتی متر باشد به طوریکه دو انگشت شما به سختی بین دندان های جلویی قرار بگیرد یعنی شمادچار کاهش باز شدن دهان یا تریسموس شده اید. اگر میزان باز شدن دهان کمتر از ۱٫۵ سانتی متر باشد یعنی تقربا معادل یک انگشت یعنی باز شدن دهان به شدت کم است که به آن تریسموس شدید گفته میشود و حتما و سریعتر باید درمان انجام شود. اما نگران نباشید با درمان های زیر در اکثر موارد میزان باز شدن دهان به حد طبیعی و حتی بیشتر از آن میرسد.

علت های کم باز شدن دهان چیست؟

به طور کلی علت های کاهش باز شدن دهان به دو دسته تقسیم میشود:

• مشکلات داخل مفصل گیجگاهی: به دلیل ضربه یا عادت های دندان قروچه یا بیماری های استخوانی ممکن است مفصل گیجگاهی شما دچار آسیب شود و به دنبال آن میزان باز شدن دهان کم شود.

• مشکلات خارج مفصل گیجگاهی: گاهی مفصل هیچ مشکلی ندارد اما به دلیل گرفتگی و اسپاسم عضلات جونده صورت شما دچار درد در نواحی طرفی صورت واطراف گوش می شوید که این هم می تواند منجر به کم شدن باز شدن دهان شود.

تشخیص علت کاهش باز شدن دهان

تشخیص بر اساس معاینه بالینی و همچنین عکس رادیوگرافی انجام میشود. در مواردی که مشکلات استخوانی داخل مفصل علت کم شدن باز شدن دهان باشد در عکس مشخص میشود. علت شایعتر اما مشکلات عضلانی عضلات جونده صورت هستند.

درمان کم باز شدن دهان چیست؟

این درمان ها معمولا به صورت ترکیبی هستند و بهتر است ترکیبی از این درمان ها انجام شود تا نتیجه بهتری حاصل شود.انجام صرفا یک درمان نتیجه ی کمتری دارد.

درمان های دارویی برای افزایش باز شدن دهان

یکی از درمان های دارویی اصلی برای کاهش باز شدن دهان داروهای شل کننده عضلانی مثل باکلوفن و متوکاربامول می باشد. همچنین داروهای مسکن برای کاهش درد و التهاب مثل ناپروکسن مفید هستند. یکی دیگر از داروهای مفید برای افزایش باز شدن دهان قرص دیازپام می باشد زیرا باعث شل شدن عضلات و آرامبخشی و خواب عمیق تر می شود. البته باید توجه کنید که حتما برای مصرف این داروها با جراح فک و صورت مشورت کنید. معمولا مصرف این داروها برای دو الی سه هفته باعث نتیجه بخشی می شود.

فیزیوتراپی برای درمان کاهش باز شدن دهان

یکی دیگر از درمان های بسیار مهم برای افزایش باز شدن دهان درمان فیزیوتراپی است. این درمان به دو صورت قابل انجام است: خانگی و توسط فیزیوتراپ.

در فیزوتراپی خانگی شما باید از آبسلانگ (چوب بستنی) استفاده کنید. در قدم اول باید سعی کنید هر تعداد آبسلانگ که میتوانید طبق شکل زیر بین دندان های عقبی قرار دهید. توجه کنید که چوب ها حتما بین دندان های عقبی قرار دهید زیرا دندان های جلویی ممکن است آسیب ببینند. سپس حدود سه الی پنج دقیقه صبر کنید و سعی کنید یک آبسلانگ دیگر بین بقیه قرار دهید و به این ترتیب تا جایی که میتوانید تعداد آبسلانگ ها را اضافه کنید. این تمرین را باید روزانه حداقل پنج مرتبه و هر بار حدود ده دقیقه الی یک ربع انجام دهید.

روش دیگر فیزیوتراپی برای افزایش باز شدن دهان مراجعه به فیزیوتراپ می باشد. در این روش علاوه بر تمرینات مخصوص افراد با کم باز شدن دهان، با استفاده از دستگاه های مخصوص عضلات دچار تحریک گرمایی و الکتریکی می شوند که باعث شل شدن عضلات و افزایش باز شدن دهان می شود.

استفاده از محافظ دهانی (نایت گارد) برای درمان کاهش باز شدن دهان

یکی از روش های دیگر برای کمک به افزایش باز شدن دهان استفاده از محافظ های دهانی است. این محافظ ها که اصطلاحا نایت گارد نام دارد مخصوص هر فرد ساخته می شود. برای ساخت این وسیله یک قالب از فک بالای شما گرفته می شود و سپس با استفاده از مواد سیلیکونی یک محافظ مخصوص شما ساخته می شود که باید این محافظ را شب ها داخل دهان بگذارید. این محافظ به شما کمک از دندان قروچه جلوگیری کنید. بسیاری از افراد هنگام خواب ناخودآگاه دندان های خود را روی هم فشار می دهند که باعث فشار به مفصل فک و کاهش باز شدن دهان می شود. و این وسیله از بروز این حالت جلوگیری میکند.

درمان های خود مراقبتی برای درمان کاهش باز شدن دهان

یکی از موارد بسیار مهم در کمک به افزایش باز شدن دهان رعایت تمام مواردی است که باعث فشار به ناحیه فک می شود. از جمله ی این موارد خوردن غذاهای سفت و به شدت جویدنی مثل میوه های سفت و یا نان بیات شده می باشد. همچنین عادت هایی مثل گذاشتن دست زیر چانه باعث افزایش فشار به مفصل فک میشود که می تواند منجر با کم شدن باز شدن دهان شود و باید از این عادت ها پرهیز کنید.

درمان های جراحی برای کمک به افزایش باز شدن دهان

در مواردی که مشکلات شدید مفصل مثل تومورهای استخوانی یا شکستگی های استخوان فک و یا بیماریهای درگیر کننده عضلات و مفصل باعث کاهش باز شدن دهان باشند درمان های دارویی و فیزیوتراپی به تنهایی کمک کننده نیستند و لازم است جراحی هم انجام شود. اما خوشبختانه در اکثر افراد نیاز به جراحی وجود ندارد و با درمان های ساده تر که بالا گفته شد مشکل کم باز شدن دهان حل می شود. به دلیل اینکه جراحی بسیار سخت و همراه عوارض است معمولا به عنوان آخرین قدم انجام میشود و فقط زمانی انجام میشود که درمانهای دیگر جوابگو نباشند.