بیماری های متعددی ممکن است هر یک از این غدد بزاقی را درگیر کند که باعث مراجعه فرد به جراح فک و صورت می شود. این  بیماری ها می تواند شامل کیست، التهاب غددبزاقی، انسداد و سنگ های غدد بزاقی و تومورهای خوش خیم یا تومور بدخیم غده بزاقی باشد. همچنین گاهی بیماری های دیگر باعث درگیری غدد بزاقی می شود. در این مطلب راجع به تومورهای غده بزاقی صحبت میکنیم.

تومورهای غده بزاقی بدخیم ممکن است درجه پایین (low grade) یا درجه بالا (high grade) باشد. تفاوت این دو نوع در این است که تومورهای درجه پایین معمولا به سایر مناطق بدن منتشر نمی شوند. اما در همان محل موجود باعث تخریب ساختارها شده و پس از جراحی نیز امکان بازگشت مجدد تومور وجود دارد.  اما تومورهای درجه بالا (high grade) باعث تخریب وسیع ساختارهای محل و احتمالا انتشار به قسمت های دیگر بدن از جمله غدد لنفی گردن و … وجود دارد.

غدد بزاقی در انسان شامل سه جفت غده بزاقی بزرگ به نام پاروتید یا بناگوشی، ساب مندیبولار یا تحت فکی و ساب لینگوال یا زیر زبانی می باشد. همچنین حدود ۸۰۰ غده بزاقی کوچک در سرتاسر حفره دهان و حلق پراکنده شده اند که به آنها غدد بزاقی مینور گفته می شود. تمامی این غدد بزاق ترشح میکنند که وظیفه اصلی آن لغزنده سازی غذا برای بلع و هضم راحت می باشد.

تومورهای بدخیم درجه پایین (Low grade):

• Acinic cell carcinoma
• Low-grade mucoepidermoid carcinoma

تشخیص این تومورها پس از نمونه برداری می باشد که در گزارش آزمایشگاه آسیب شناسی نوشته می شود. این دو نوع تومور غده بزاقی گرچه بدخیم هستند ولی به سایر مناطق بدن منتشر نمی شوند و جراحی آنها محدود به همان ناحیه می باشد.

تومور غده بزاقی بدخیم درجه بالا (High grade):

• Adenoid cystic carcinoma
• Squamous carcinoma
• High grade mucoepidermoid carcinoma
• High grade Adenocarcinoma

تشخیص این تومورها نیز توسط نمونه برداری (بیوپسی) می باشد که در گزارش آزمایشگاه آسیب شناسی نوشته می شود

جراحی تومور غده بزاقی چگونه است؟

همان طور که قبلا گفته شد جراحی شامل حذف کامل ضایعه و مقداری از بافت های اطراف آن می باشد. در مورد تومورهای بدخیم با درجه بالا که احتمال انتشار آن به غدد لنفی گردن زیاد است جراحی گردن نیز ضرورت می یابد. گاهی برای بازسازی ناحیه تومور حذف شده از بافت های قفسه سینه استفاده می شود.

متاسفانه  تومورهای بدخیم مهاجم غده بزاقی احتمال انتشار آنها به غدد لنفاوی گردن و سایر نقاط بدن وجود دارد.

درمان این تومورهای بدخیم و مهاجم غده بزاقی جراحی وسیع میباشد و گاهی احتمال برداشت حذف پوست روی ناحیه، عصب حرکتی صورت، عضلات و استخوان و… وجود دارد. با توجه به وضعیت این تومورها احتمالا پس از جراحی رادیوتراپی نیز به عنوان مکمل ضرورت می یابد.

عوارض جراحی تومور غده پاروتید چیست؟

همان طور که گفته شد چون عصب حرکتی صورت از مجاور غده بزاقی پاروتید و تحت فکی عبور می کند در حین جراحی این عصب از بین رفته و به دنبال آن عضلات بخش هایی از صورت فلج شده و باعث ایجاد ناقرینگی به وبژه هنگام حرکات صورت مثل خنده و … می شود. عارضه دیگر محل زخم و برش های روی صورت و گردن می باشد که با انجام درمان های پوستی می توان محل آن را کم کرد اما به طور کامل از بین نخواهد رفت. گاهی بخش هایی از فک و دندان ها و لثه ها نیز به طور کامل برداشته می شود که به دلیل انتشار تومور به داخل آن ها می باشد.